عسل مانوکا به عنوان یکی از پرخاصیتترین نوع عسلها شناخته میشود این خواص ضد باکتریایی آن است ک این عسلها را از سایر عسلها متمایز کرده است، متیل گلیوکسال ماده فعال این عسل است و احتمالاً مسئول این اثرات ضد باکتریایی همین ماده میباشد.
علاوه بر این، عسل مانوکا دارای خواص ضد ویروسی، ضد التهابی و آنتی اکسیدانی است. در واقع، به طور سنتی برای بهبود زخم، تسکین گلودرد، جلوگیری از پوسیدگی دندان و بهبود مشکلات گوارشی استفاده میشده است. در ادامه با عسل مانوکا و خواص بی نظیر آن بیشتر آشنا میشوید.
عسل مانوکا چیست؟
عسل مانوکا نوعی عسل بومی نیوزلند است و توسط زنبورهایی تولید می شود که گل Leptospermum scoparium را گرده افشانی می کنند که معمولاً به عنوان بوته Manuka شناخته می شود. در واقع عسل مانوکا مانند عسلهایی مثل آویشن، کنار و… با نام گیاهی که زنبور از آن تغذیه کرده است شناخته میشود و حاصل تغذیه زنبور از شکوفههای درخت مانوکاست.
اگر چه بیش از ۱۰۰ گونه از گیاه مانوکا وجود دارد اما تنها ۳ یا ۴ گونه که در نیوزیلند رویش پیدا میکند شهدشان با عنوان عسل مانوکای نیوزیلندی وارد بازار جهانی میشود. وقتی زنبورها از این گیاه گرده افشانی می کنند، عسل آنها قوی تر از عسل معمولی زنبور عسل است. این به این دلیل است که غلظت متیل گلیوکسال (MGO) بالاتری دارد.
عسل مانوکا چه خواصی دارد؟
مانوکا نوعی عسل تخصصی است که ضد باکتری و باکتری مقاوم است. این بدان معنی است که باکتری ها نباید قادر به ایجاد تحمل نسبت به اثرات ضد باکتریایی آن باشند. گفته می شود عسل مانوکا برای درمان همه چیز از گلودرد گرفته تا از بین بردن لکه های روی پوست شما موثر است. اما در ادامه به طور دقیق و علمی به خواصی از عسل مانوکا که پشتوانه محکمتری دارند اشاره میکنیم.
۱- کمک به بهبود زخمها
از زمان های قدیم عسل برای درمان زخم ها، سوختگی ها، زخم ها و جای جوش استفاده می شده است. در سال ۲۰۰۷، عسل مانوکا توسط FDA ایالات متحده به عنوان گزینه ای برای درمان زخم تایید شد. مطالعات متعدد نشان داده است که عسل مانوکا می تواند باعث بهبود زخم، تقویت بازسازی بافت و حتی کاهش درد در بیماران مبتلا به سوختگی شود. به عنوان مثال، یک مطالعه دو هفته ای اثرات استفاده از پانسمان عسل مانوکا را بر روی ۴۰ نفر با زخم های غیر التیام دهنده بررسی کرد و نتایج نشان داد که ۸۸ درصد زخم ها از نظر اندازه کاهش یافتند. علاوه بر این، به ایجاد یک محیط اسیدی در زخم کمک می کند که در نهایت موجب بهبود زخم میشود. (+)
یک مطالعه در عربستان سعودی نشان داد که هنگامی که از عسل مانوکا برای پانسمان زخم استفاده میشود، زخم سریعتر از حالت عادی بهبود پیدا میکند و به طور کلی میزان بهبود زخم بهتر است زمانی است که از درمانهای مرسوم استفاده میشود.(+)
۲- ارتقای سلامت دهان و دندان
برای جلوگیری از پوسیدگی دندان و حفظ سلامت لثه ها، مهم است که باکتری های بد دهان را که می توانند باعث تشکیل پلاک شوند، به حداقل برسانید و بسیار مهمتر است که در این میان باکتریهای خوب دهان از بین نروند، مطالعات نشان داده اند که عسل مانوکا به باکتری های مضر دهان مرتبط با تشکیل پلاک، التهاب لثه و پوسیدگی دندان حمله می کند.
به طور خاص، تحقیقات نشان داده است که عسل مانوکا با فعالیت ضد باکتریایی بالا در مهار رشد باکتری های مضر دهان مانند P. gingivalis و A. actinomycetemcomitans موثر است.(+) در مطالعه دیگری اثرات جویدن یا مکیدن عسل مانوکا را بر کاهش پلاک و التهاب لثه بررسی شد. در این آزمایش از عسل جویدنی مانوکا که شبیه به آب نبات ساخته شده بود، استفاده شده است.
۳- تسکین و بهبود دهنده درد گلو
اگر از درد گلو رنج میبرید، عسل مانوکا میتواند بهبود درد شما کمک کند، علت این اثرگذاری این است که خواص ضد ویروسی و ضد باکتریایی عسل مانوکا می تواند التهاب را کاهش داده و به باکتری هایی که باعث درد می شوند حمله کند. عسل مانوکا نه تنها به باکتری های مضر حمله می کند، بلکه پوشش داخلی گلو را نیز برای اثر تسکین دهنده می پوشاند.
در یک مطالعه، اثر مصرف عسل مانوکا روی باکتری گلودرد، بر روی بیمارانی که تحت درمان شیمی درمانی برای سرطان سر و گردن بودند انجام شد. جالب اینجاست که محققان پس از مصرف عسل مانوکا متوجه کاهش قابل توجه استرپتوکوک موتانس شدند.
علاوه بر این، عسل مانوکا باکتریهای مضر دهان را که باعث ایجاد موکوزیت میشود کاهش میدهد، موکوزیت یک عارضه جانبی رایج پرتودرمانی و شیمیدرمانی است که منجر به التهاب و زخم های دردناک در غشاهای مخاطی پوشاننده مری و دستگاه گوارش می شود.
۴- کمک به پیشگیری از زخم معده
زخم معده از مشکلات شایعی است که خیلی از افراد به آن دچار هستند، زخم هایی که روی پوشش معده ایجاد می شوند و باعث درد معده، حالت تهوع و نفخ می شوند. تحقیقات نشان می دهد که عسل مانوکا ممکن است به درمان زخم معده کمک کند. در یک مطالعه انجام شده روی اثر عسل مانوکا روی باکتری عامل زخم معده، مشخص شد که عسل مانوکا یک عامل موثر در برابر باکتری ایجاد کننده زخم معده است. هرچند که در این خصوص نیاز به تحقیقات انسانی بیشتر و محکمتری است.(+)
۵- کمک به بهبود علایم گوارشی
سندرم روده تحریک پذیر (IBS) یک اختلال شایع گوارشی است که علائم مرتبط با آن شامل یبوست، اسهال، درد شکم و حرکات نامنظم روده است که در یک مطلب جداگانه با نام عسل برای روده تحریک پذیر درباره آن صحبت کردهایم. اما در اینجا صرفا در مورد اثرگذاری عسل مانوکا روی مشکل روده تحریک پذیر صحبت میکنیم.
ثابت شده است که عسل مانوکا وضعیت آنتی اکسیدانی را بهبود می بخشد و التهاب را در موش های مبتلا به IBS و کولیت اولسراتیو، یک نوع بیماری التهابی روده، کاهش می دهد. البته این خواص در سایر عسلهای طبیعی به دلیل وجود آنتی اکسیدان وجود دارد اما در مورد عسل مانوکا این اثرگذاری بیشتر است. هرچند که تحقیقات بیشتری برای رسیدن به یک نتیجه کامل در مورد تأثیر آن بر عفونت های باکتریایی روده مورد نیاز است.(+)
۶- بهبود و درمان آکنه صورت
آکنه معمولاً به دلیل تغییرات هورمونی ایجاد می شود، اما همچنین می تواند واکنشی به رژیم غذایی نامناسب، استرس یا رشد باکتری ها در منافذ مسدود شده باشد. اگر آکنه به دلیل رشد باکتریها در منافذ مسدود شده پوست ایجاد شده باشد، عسل مانوکا به دلیل داشتن خواص ضد باکتریایی و ضد التهابی میتواند به بهبود آن کمک کند.
در یک مطالعه اثرات عسل کانوکا روی بهبود آکنه بررسی شد و مشخص شد که عسل مانوکا به اندازه صابون ضد باکتری در بهبود آکنه موثر است.
هنگام خرید عسل مانوکا به چه مواردی باید توجه کرد؟
عسل مانوکا به طور گسترده به صورت آنلاین و در برخی از فروشگاه های مواد غذایی بهداشتی در دسترس است. هنگام خرید، مهم است که بدانید دقیقاً چه چیزی دریافت می کنید چرا همه عسل های مانوکا مانند یکسان نیستند و عسل مانوکا هم مانند سایر عسلها طبیعی و غیر طبیعی دارد و باید در خرید این نوع عسل مراقب باشید.
توجه به UMF:
اگر عسل مانوکا از نوع محلی بود که تنها راه خرید از فروشنده مطئمن است و توصیه همیشگی ما برای خرید عسل طبیعی، خرید از فروشنده مورد اعتماد است، فروشندهای که برای محصولاتش ضمانت بازگشت وجه دارد.
اما اگر عسل مانوکا را از سوپرمارکت خریداری میکنید و عسل به صورت برند ثبت شده و دارای پروانه بهداشت است، برای تضمین خواص درمانی آن و اطمینان از اصل بودن آن، به دنبال رتبه بندی UMF باشید. رتبه بندی UMF میزان MGO موجود در عسل را مشخص می کند.
علاوه بر این، UMF تأیید می کند که عسل مانوکا تک گل است (ترکیبی نیست) و از نیوزلند است. همچنین به طور مستقل محتوای MGO را آزمایش و تضمین می کند. هر چه UMF بالاتر باشد، MGO بیشتری در آن وجود دارد.
در واقع برای مشخص کردن UMF فاکتورهایی مانند لپتوسپرین، MGO ، DHA و همچنین HMF را در عسل مانوکا بررسی میکنند و به هر کدام یک امتیاز میدهند که در نهایت این امتیازها مشخص میکند که امتیاز نهایی UMF چقدر است، که هرچه بالاتر باشد بهتر است.
اما فاکتورهای UMF دقیقا چه مواردی هستند؟
- متیل گلیوکسال (MGO)
متیل گلیوکسال مادهی اصلی ضد باکتریایی است که در عسل مانوکا به مقدار خیلی زیادی یافت میشود. اگر چه این ماده در سایر عسلها نیز یافت میشود اما مقدار آن در عسل مانوکا به مراتب بیشتر است. عمده خواص عسل مانوکا به دلیل وجود این ماده در آن است. هرچند که این ماده سمی است، اما سم آن به راحتی توسط بدن دفع میشود و این خواص ضد باکتریایی آن است که برای ما میماند. در آزمایشها هر چه مقدار این ماده بیشتر باشد، عسل بهتر است.
- لپتوسپرین (Leptosperin)
لپتوسپرین یک ماده شیمیایی است که تنها در شکوفههای درخت مانوکا وجود دارد و وجود آن در عسل مانوکا نشان میدهد که این عسل کاملا طبیعی است، در واقع یکی از نشانههای عسل مانوکای اصل، وجود همین ماده در آن است که البته تنها با آزمایش مشخص میشود.
- دی هیدروکسی استون (DHA)
یکی از فاکتورهای مهم عسل مانوکا مقدار MGO یا همان متیل گلیوکسال است که خواص بسیار زیادی برای عسل مانوکا به همراه دارد، اما نکته اینجاست که در عسل تازه برداشت شده مانوکا ممکن است این مقدار هنگام آزمایش کم باشد، به همین دلیل مقدار دی هیدروکسی استون یا DHA را اندازه گیری میکنند چرا که دی هیدروکسی استون به مرور زمان به MGO یا همان متیل گلیوکسال تبدیل میشود.
- هیدروکسی متیل فورفورال (HMF)
این فاکتور که در آزمایش سایر عسلها هم دیده میشود، مشخص میکند که عسل چقدر تازه، خام و حرارت ندیده است، هنگامی که عسل تازه برداشت میشود، مقدار این ماده در عسل کم است، اما هر چه از مدت زمان برداشت میگذرد یا عسل حرارت داده میشود، مقدار آن در عسل بیشتر میشود. در مورد عسل مانوکا هم این فاکتور اندازه گیری میشود و روی امتیاز UMF اثرگذار است.
چه سطح یا درجه ای از عسل مانوکا بهتر است؟
عدد UMF روی برچسب، نشان دهنده مقدار MGO در بطری است. این عدد می تواند از +UMF 5 تا +UMF 20 باشد. هرچه رتبه UMF بالاتر باشد، عسل مانوکا دارای فعالیت ضد باکتریایی بیشتر و قوی تری است. در یک مطالعه آزمایشگاهی در سال ۲۰۱۷، عسل مانوکا با UMF 10+ و بالاتر اثرات ضد باکتریایی را افزایش داد. عسل UMF 20+ Manuka همچنین در برابر سویههای باکتریایی مقاوم به دارو مؤثر بود.
در نهایت توصیه ما این است که عسل مانوکایی را خریداری کنید که دارای گواهینامه UMF باشد و مسلما هر چه عدد UMF آن بالاتر باشد بهتر است، معمولا پیشنهاد میشود حداقل گریدی که انتخاب میکنید MGO 250 داشته باشد یا اینکه UMF آن +۱۰ باشد چون گریدهای پایینتر از این خواص دارویی چندانی ندارند.
دقت داشته باشید که عسل مانوکا برای نیوزیلند است و تمای عسلهایی که دارای UMF هستند باید در نیوزیلند تولید، بسته بندی و برچسبگذاری شده باشند و هیچ عسلی نمیتواند وارد نیوزیلند و سپس بستهبندی شود. یعنی همه کارها از تولید تا بسته بندی و برچسب گذاری در نیوزیلند انجام میشود.
آیا عسل مانوکا در ایران وجود دارد؟ قیمت آن چقدر است؟
همانطور که متوجه شدید عسل مانوکا یک محصول کاملا وارداتی هست و محصول مستقیم کشور نیوزیلند است، مسلما عسل مانوکا بر اساس دلار قیمت گذاری میشود و با توجه به نوسانات همیشگی قیمت دلار در کشور ما، قیمت این عسل همواره در حال افزایش است، در ادامه قیمت این عسل به دلار آورده شده است.
دقت داشته باشید که در سیستم رتبه بندی عسل مانوکا که در دو نوع UMF و MGO است، هر چه این اعداد بالاتر باشند، کیفیت عسل بیشتر و قیمت آن هم بیشتر است. همچنین توجه داشته باشید که قیمتهایی که در اینجا میبینید کاملا تقریبی است و صرفا برای آشنایی شما با حدود قیمت این نوع عسل است. این قیمتها از سایت manuka health استخراج شده است.
- عسل مانوکا با MGO ۲۶۳ و UMF +10 = حدود ۱۶۰ دلار
- عسل مانوکا با MGO ۴۰۰ و UMF +۱۳= حدود ۲۶۳ دلار
- عسل مانوکا با MGO ۵۷۳ و UMF +۱۶ = حدود ۳۵۴ دلار
- عسل مانوکا با MGO ۸۵۰ و UMF +۲۰ = حدود ۸۰۰ دلار
چرا عسل مانوکا انقدر گران است؟
اول از همه، همانطور که گفته شد قیمت این عسل به دلار است و دلیل اصلی گران بودن آن برای ما، کم بودن ارزش پول ملی ما در برابر دلار است، اما جدای از این مسئله، عسل مانوکا بین سایر عسلها هم از قیمت بالاتری برخوردار است که علت آن کم یاب بودن آن است.
عسل مانوکا عسل کمیابی است و درختهای مانوکا معمولا در دورافتادهترین نقاط نیوزیلند هستند و گاهی حتی راه زمینی برای رسیدن به آنها وجود ندارد، از سوی دیگر زمان گلدهی مانوکا تنها ۲ تا ۶ هفته در طول کل سال است و گلهای آن نیز بسیار حساس به شرایط آب و هوایی است.
از سوی دیگر هم این عسل کاملا طبیعی است و کشور نیوزیلند هم به خوبی روی برندسازی این عسل کمیاب کار کرده است و مسلما این برندساری و افزایش شهرت این نوع عسل، روی افزایش قیمت آن بی تاثیر نبوده است.
آیا مصرف عسل مانوکا عوارض یا خطراتی دارد؟
عسل مانوکا برای بیماری های جزئی خوب است، اما سعی نکنید عفونت یا سایر بیماری های جدی تر را به تنهایی با استفاده از این محصول درمان کنید. برای مشکلات جدی حتما با مشاور یا پزشک خود مشورت کنید. همچنین قبل از خرید عسل مانوکا مطمئن شوید که در مورد محصول و سیستم درجه بندی تحقیق کرده اید.
اگر دیابت دارید، قبل از اینکه عسل مانوکا را امتحان کنید، از پزشک خود سوال کنید. عسل مانوکا اگرچه طبیعی باشد، باز هم میتواند سطح قند خون شما را افزایش دهد. همچنین دقت کنید که به کودکان زیر ۱۲ ماه عسل خام ندهید.
عسل مانوکا گاهی اوقات می تواند با برخی داروها، از جمله داروهای شیمی درمانی که برای درمان سرطان استفاده می شود، تداخل داشته باشد. برای جلوگیری از تداخلات احتمالی، پزشک و داروساز خود را در مورد تمام داروها، مکمل ها و داروهای جایگزینی که مصرف می کنید مطلع کنید.
جمع بندی عسل مانوکا و خواص آن
همانطور که در طول مطلب متوجه شدید عسل مانوکا، همانند سایر عسلهای طبیعی خواص زیادی دارد و حاصل تغذیه زنبور از شکوفههای درخت مانوکا در نیوزیلند است. عسل مانوکا خواص ضد باکتریایی بیشتری نسبت به سایر عسلهای طبیعی دارد.
عسل مانوکا تنها در نیوزیلند تولید و بسته بندی میشود و کاملا وارداتی است و قیمت آن هم به دلار است، از طرفی عسل بسیار کمیابی است و همین موضوع قیمت آن را بالا برده است.
اگر قصد خرید عسل مانوکا را دارید، حتما قبل از خرید این نوع عسل، به دنبال برچسب UMF روی بطری باشید. این برچسب نشانه این است که محصول به اندازه کافی واقعی و قوی است تا اثر داشته باشد.